– संदीप कांबळे,कामठी
कामठी ता प्र 25:- कामठी शहराची स्थापना ही इंग्रज राजवटीत झाली असून तालुकादर्जाप्राप्त कामठी शहर हे नागपूर जिल्ह्याचे उपनगर मानले जाते.स्वातंत्र्य नंतर या शहरातील नागरीकानी आपला परंपरागत बिडी आणि विणकाम सुरू ठेवून त्यावर उदरनिर्वाह सुरू ठेवला.कालांतराने हे दोन्ही व्यवसाय आता काळाआड झाले आहेत तसेच या शहरातील मिनी एमआयडीसी असलेल्या रामगढ जवळील औद्योगिक क्षेत्रातील जुने व्यवसाय हे मोडकळीस आले असून या व्यवसायिक इमारती जीर्ण झाले आहेत तसेच या कंपन्यांच्या जुन्या विस्तारित पडक्या जागेवर शहरातील धनदांडग्यांची नजर असून हे धनदांडगे कसेबसे ही जागा ताब्यात घेऊन या शहरातील श्रीमंत अजून श्रीमंत होईल मात्र येथील विस्कटलेली औद्योगिक व्यवस्था, येथील बेरोजगारी लक्षात घेत स्थानिक शासन प्रशासनाने पुढाकार घेतल्यास या मोडक्या ठिकाणी उद्योग सुरू केल्यास शहरातील बेरोजगारांना रोजगाराची संधी प्राप्त होईल मात्र याकडे कुणीही पुढाकार घेत नसल्याने या लिज मुदतीवर दिलेल्या जागांची मुदत संपलेली आहे तरीसुद्धा हे लिजधारक या जागेवर आपला ताबा कायम ठेवून आहेत तर दिलेल्या जागेची लीज मुदत संपूनही स्थानिक प्रशासन या जागेचा ताबा घेण्यास उलट असमर्थ ठरत आहे.
कामठी शहर हे एकूण 729.00हॅकटर आर क्षेत्रफळ जागेत वसले असून सी पी अँड बेरार च्या काळातील मिलकीयत सरकार ची शिट क्र 11 मधील एकूण तीन लक्ष सात हजार सत्त्यातर चौरस मीटर क्षेत्रफळ जागा ही औद्योगिक प्रयोजनार्थ लिजधारकाना देण्यात आली होती .या लीज धारकांची लीज मुदत संपून आज कित्येक वर्षे लोटून गेले त्या जागा पडक्या अवस्थेत आलेल्या आहेत मात्र संबंधित प्रशासन ती जागा ताब्यात घेण्यात असमर्थता दर्शविलयाने त्या जागेवर धनदांडग्याचा डोळा आहे. यानुसार शीट क्र 11 मधील सर्व्हे नं 20/1मधील हिंदुस्थान मिल्स लीमिटेड गॅस कंपनीला 31 मार्च 2020 पर्यंत च्या लीज मुदतीवर 2.93हे आर क्षेत्रफळ जागा देण्यात आली होती, सर्व्ह क्र 36/6/1मध्ये मिलकीयत सरकार नागपूर ची 7.33हॅकटर आर क्षेत्रफळ जागा नागपूर रि रोलिंग मिल चव्हाण ला देण्यात आली होतो या जागेची अखिवपत्रिकेवर नोंद नसून सद्यस्थितित या जागेवर कोणताही औद्योगिक वापर सुरू नसून चव्हाण यांचे घर आहे तसेच या जागी मिल मध्ये काम करणाऱ्या 11 कामगारांनी अतिक्रमण करून समोरील बाजूस घरे बांधली आहेत ते उर्वरोत जागा खुली आहे.सर्व्हे क्र 22/ ए -1मधील 1.08हॅकटर आर जागा ही महाराष्ट्र स्टेट हँडलूम क्रॉपोरेशन लिमिटेड नागपूर ला 31 जुलै 2007 पर्यंत लिजवर देण्यात आली होतो आज 15 वर्षे लोटून गेले मात्र ही जागा लीज नूतनीकरण करण्यात आले नसून या जागेत कुठलेही औद्योगिक वापर सुरू नसून तीन मोठे हॉल हे बंदअवस्थेत आहेत व उर्वरित जागा खुली आहे.सर्व्हे क्र 36,/3/3.36/4/1 मधील 0.03हॅकटर आर जागा गोंडवाना पेन्ट्स कैलास सत्यनारायण अग्रवाल ला 31 मार्च 2008 पर्यंत लिजवर देण्यात आली होती आज लीज संपून 14 वर्षे लोटून गेले मात्र लीज नूतनीकरण करण्यात आले नसून जागा पडक्या अवस्थेत आहे.सर्व्हे क्र 33/बी ,34/ए, 36/11,96/1,96/2,9/36,10/36,23/ए,23/बी ,1/96मधील 11 हॅकटर क्षेत्रफळ जागा ही गृहनिर्माण व क्षेत्र विकास महामंडळ नागपूर ला 31 जुलै 2007 पर्यंत लीज वर देण्यात आली होती .लीज संपून 15 वर्षे लोटून गेले मात्र आताही ही जागा खुल्या अवस्थेत आहे.सर्व्ह क्र 95/ए बी सी डी मधील 2.43हे आर क्षेत्रफळ ही जागा मिलकीयत सरकारला देण्यात आली होती या जागेवर मदरसा रसुले आझम ट्रस्ट यांचा अंदाजे 1.59एकर वर कबजा असून उर्वरीत जागा पडित आहे.सर्व्हे क्र 25 सी मधील 2 .03हॅकटर आर जागा मिलकीयत सरकारच्या ताब्यात असून जागा अजूनही पडित आहे , सर्व्हे क्र 49/1मधील 2.60 हे आर क्षेत्रफळ जागा ही मिलकीयत सरकार नागपूर गृहनिर्माण व क्षेत्र विकास महामंडळ नागपूर व पारबतीबाई दशरथ बेहार व इतर 1 ला देण्यात आली असून अखिव पत्रिकेवर लीज वर दिल्याची कुठलीही नोंद नाही मात्र मोक्यावर संपूर्ण जागेवर श्री बेहार यांचा ताबा असून त्या जागेवर शेती करीत आहेत.सर्व्हे क्र 49/3मधील 1.24 हॅकटर आर क्षेत्रफळ जागा ही मिलकीयत सरकार नागपूर गृहनिर्माण क्षेत्र विकास महामंडळ नागपूर व श्री लक्ष्मण डोमाजी बेहार व इतर 4 ला देण्यात आली असली तरी आखीवपत्रिकेत लीज वर दिल्याची कुठलीही नोंद नसली तरी या जागेवर बेहार यांचा ताबा असून ते शेती करीत आहेत .या सर्व लीज मुदत संपलेल्या जागेचा ताबा शासन प्रशासनाने आपल्या ताब्यात घेतल्यास या जागेचा शहराच्या औद्योगिक विकास करण्याच्या दृष्टिकोनातुन उपयोगी ठरू शकते पण याकडे कुणीही लक्ष देत नाही ,वा कुणाची हिंमतही धजावत नाही.
पूर्वीच्या काळी कामठी शहरातील नवीन कामठी असलेल्या रामगढ, आनंद नगर ,अनाज गोदाम जवळील भागात सर्वच उद्योग सुरू असल्याने या परिसराला औद्योगिक क्षेत्र म्हणून ओळख होती.या परिसरात गोंडवाना पेठ, डिस्टमपर, बाबा रोलिंगस मिल, दाल मिल, टाईल्स कंपनी यांसारखे उद्योग होते .कालांतराने सारे उद्योग एकापाठोपाठ बंद गेले. मात्र आजही या बंद उद्योगाचे अवशेष आजही येथे बघावयास मिळतात. मात्र या बंद पडलेले उद्योग व शहरातील वाढती बेरोजगारांची फौज याकडे कुणाचेही लक्ष वेधले नाही..येथील नागरिक दशकाहून अनेक दशके बिडी आणि कापड उद्योगाशी जुळलेले होते मात्र आता दोन्ही उद्योग या शहरातून हद्दपार झाले आहेत.मात्र या शहरात औद्योगिक क्रांती व्हावी असा प्रयत्न कोणत्याही लोकप्रतिनिधीने केले नाही.
एक काळ असा होता की येथे हातमागावर विणलेले कपडे विदेशात जात असे मात्र आता या उद्योगांना पुनररुज्जीवित करण्याची गरज आहे.कामठी तालुक्यात अशा बहुतेक जागा लिज संपलेल्या आहेत .त्या मोकळ्या जागेवर येथील धनदंडग्याचा ताब्यात जाण्यापेक्षा ही जागा शासनाने ताब्यात घेत तेथे टेक्स्टाईलस झोन बनवावे, ज्यात कापड निर्माण, प्रोसेसिंग सोबतच आंतररराष्ट्रीय स्वरूपाची कापडाची बाजारपेठ येथे निर्माण केली जाऊ शकते यामुळे व्यापार व्यवसाय वाढून बेरोजगारांची समस्या नष्ट होऊ शकते तसेच शिल्लक काही जमिनीवर इतर उद्योगही उभारले जाऊ शकतात .या शहरात स्थानिक लोकप्रतिनिधो व शासन प्रशासनाचे कुठलेही नियोजन नसून अक्षम्य दुर्लक्ष असल्याने कामठी शहरात बिनधास्त पणे अतिक्रमण वाढत आहे त्याचबरोबर शहरातील बेरोजगाराची फौज सुद्धा हनुमानाच्या शेपटी प्रमाणे वाढत आहे.
लीज ची मुदत संपूनही सरकारी जमीन शासनाच्या ताब्यात येईना
Contact us for news or articles - dineshdamahe86@gmail.com
