नागपूर :- नागपूर महानगरपालिका २४x७ पाणी पुरवठा प्रकल्पाच्या अपयशानंतर आणि सेवा गुणवत्तेत घट होऊनही ऑरेंज सिटी वॉटर प्रायव्हेट लिमिटेड (OCW) ला सतत लाभ देत आहे. नागपूर महानगरपालिका एक वर्षापूर्वीच OCW सोबतचा करार रद्द करून रु. १,२५० कोटी वसूल करणार होती, परंतु त्याऐवजी OCW ची दररक्कम रु. ३० कोटीने कमी करण्याचा प्रस्तावही रद्द करण्यात आला असल्याचा आरोप पश्चिम नागपूरचे आमदार आणि नागपूर शहर (जिल्हा) काँग्रेस कमिटीचे अध्यक्ष विकास ठाकरे यांनी केला आहे.
OCW ने १ मार्च २०१२ पासून रु. ७.९ प्रति युनिट या दराने कामकाज सुरू केले (२५० MLD धरून रु. ७२ कोटी प्रति वर्ष). OCW ला १ मार्च २०१७ पर्यंत संपूर्ण शहर २४x७ पाणीपुरवठा प्रकल्पांतर्गत आणणे अनिवार्य होते. या प्रकल्पासाठी OCW ला रु. ३८७.८६ कोटी दिले गेले, याशिवाय ५ वर्षांसाठी रु. ३६० कोटी (रु. ७२ कोटी प्रति वर्ष) देखील दिले गेले. अशाप्रकारे, पहिल्या पाच वर्षांत OCW ला एकूण रु. ७४७.८६ कोटी दिले गेले. मात्र, प्रकल्प ठरलेल्या मुदतीपर्यंत पूर्ण करण्यात अपयशी ठरला.
१ मार्च २०१७ पासून, नागपूर महानगरपालिकेने OCW वर दंड लादणे, वाया जाणाऱ्या पाण्याचा खर्च वसूल करणे, तसेच बिल केलेल्या पाण्याच्या प्रमाणावर पैसे देणे अपेक्षित होते. मात्र, ‘वन टाइम सेटलमेंट’ (OTS) मंजूर करून दंड माफ करण्यात आला आणि पाच वर्षांची मुदतवाढ देण्यात आली. OTS मुळे नागपूर महानगरपालिकेला रु. ४०० कोटींचे नुकसान सहन करावे लागले. OTS ही सशर्त होती आणि जर OCW ने १ मार्च २०२२ पर्यंत २४x७ प्रकल्प यशस्वी केला नाही तर OTS चा तोटा वसूल करणे आवश्यक होते. परंतु प्रकल्प आजही अपूर्ण आहे.
नागपूर महानगरपालिकेवर वाढलेल्या दबावाच्या पार्श्वभूमीवर, महानगरपालिकेने ३० जून २०२३ रोजी OCW ला करार समाप्तीचे नोटीस दिले. मात्र, १४ महिने उलटूनही OCW चे कामकाज सुरूच आहे.
महानगरपालिका रु. ४०० कोटी OTS तोटा आणि १ मार्च २०१७ ते १ मार्च २०२२ या काळात OCW ला जादा दिलेले रु. ४०० कोटी वसूल करणे आवश्यक होते. तसेच महानगरपालिकेने स्वतः केलेल्या रु. २०० कोटींच्या कामांची देखील वसुली OCW कडून करणे गरजेचे होते, जी कामे OCW कडून अपेक्षित होती. या १२ वर्षांत OCW कडून रु. २५० कोटींची R&R कामे अपेक्षित होती. एकूणच नागपूर महानगरपालिकेला OCW कडून रु. १,२५० कोटी वसूल करणे अपेक्षित होते, पण अजूनही काहीच कारवाई केलेली नाही.
१ एप्रिल २०२३ पासून नागपूर महानगरपालिकेने OCW चा दर रु. १७.३३ प्रति युनिट वरून रु. १०.८१ प्रति युनिट केला. २०२४-२५ साठी OCW चा दर रु. ८.४७ प्रति युनिट (रु. १०८.७ कोटी) निश्चित करण्यात आला होता. मात्र, नागपूर महानगरपालिकेने स्वतःचा प्रस्ताव रद्द करून रु. १०.८१ प्रति युनिट दर कायम ठेवला (रु. १३८.७२ कोटी प्रति वर्ष), ज्यामुळे OCW ला रु. ३० कोटींचा नवा फायदा मिळाला आहे.
नागपूर महानगरपालिकेने OCW च्या दोन कंपन्यांकडून – विश्वराज इन्फ्रास्ट्रक्चर लिमिटेड आणि व्हिओलिया वॉटर प्रायव्हेट लिमिटेडकडून – रु. १,२५० कोटी त्वरित वसूल करावे, रु. ८.४७ प्रति युनिट दर लागू करावा आणि करार समाप्त करण्यात यावा.
