नागपूर :- नागपूर जिल्ह्यात महावितरणने केलेल्या धडक कारवाईत गेल्या आर्थिक वर्षात (१ एप्रिल २०२४ ते ३१ मार्च २०२५) वीजचोरीचे तब्बल ४ हजार १९६ गंभीर प्रकार उघडकीस आले आहेत. या चोरीमुळे महावितरणला सुमारे ७ कोटी १९ लाख ५४ हजार रुपयांच्या ३८ लाख ३९ हजार ७२८ युनिट विजेचे नुकसान झाले आहे. याव्यतिरिक्त, प्रत्यक्ष गरजेव्यतिरिक्त इतर कारणांसाठी किंवा अप्रत्यक्षपणे वीज वापरणाऱ्या 302 ग्राहकांवरही कठोर कारवाई करण्यात आली आहे. तर 171 वीज चोरट्यांविरोधात गुन्हे दाखल करण्यात आले.
महावितरणने वीजचोरी विरोधात अधिक आक्रमक भूमिका घेतलेल्या या कारवाईमध्ये नागपूर जिल्ह्यातील ४ हजार १९६ वीजचोरी करणाऱ्या ग्राहकांना चोरीच्या बिलासह दंड ठोठावण्यात आला आहे. यापैकी ३ हजार ८७८ ग्राहकांकडून तडजोडीपोटी १ कोटी २३ लाख ८९ हजार रुपयांचा दंड ठोठावण्यात आला आहे. आकडेवारीनुसार, वीजचोरी करणाऱ्यांमध्ये तारांवर आकडा टाकून वीज चोरणाऱ्या २ हजार ३४५ ग्राहकांचा समावेश आहे. तर, १ हजार ८५१ ग्राहकांनी थेट मीटरमध्ये छेडछाड करणे, मीटर बंद पाडणे, रिमोट कंट्रोलने मीटर दूरून बंद करणे, मीटरमध्ये छिद्र पाडून रोध निर्माण करणे किंवा मीटरची गती कमी करणे यांसारख्या गैरमार्गांचा अवलंब करून वीज चोरली आहे. यासोबतच, अधिक धक्कादायक बाब म्हणजे, प्रत्यक्ष वापराव्यतिरिक्त इतर कारणांसाठी किंवा अप्रत्यक्ष वीज वापरणाऱ्या ३०२ ग्राहकांनी ३ लाख १३२ युनिट विजेचा अनधिकृत वापर केला, ज्यासाठी त्यांना ८३ लाख ४४ हजार रुपयांचे देयक आकारण्यात आले आहे.
वीजचोरी रोखण्यासाठी महावितरण सातत्याने कठोर पाऊले उचलत आहे. नागपूर परिमंडलात राबविण्यात आलेल्या विशेष मोहिमेदरम्यान एप्रिल २०२४ ते मार्च २०२५ या आर्थिक वर्षाच्या काळात उघडकीस आलेल्या वीजचोरीच्या प्रकरणांमध्ये चोरांनी अवलंबलेल्या क्लृप्त्या पाहून अधिकारीही चक्रावून गेले. यात मीटरमध्ये अत्यंत चलाखीने फेरबदल करणे, ते पूर्णपणे बंद पाडणे, आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करत रिमोटने मीटर बंद करणे, तसेच मीटरच्या मागील बाजूस छिद्र पाडून त्यात अडथळा निर्माण करून मीटरची गती कमी करणे किंवा बंद करणे यांसारख्या नवनवीन पद्धतींचा वापर उघडकीस आला आहे.
आता महावितरणने वीजचोरांविरोधातील मोहीम अधिक तीव्र करण्याचा निर्धार केला आहे. या अंतर्गत, सदोष मीटर तसेच सरासरी वीज बिल असलेल्या सर्वच ग्राहकांच्या मीटरची कसून तपासणी सुरू करण्यात आली आहे. यासोबतच, थकबाकीमुळे कायमस्वरूपी वीजपुरवठा खंडित केलेले आणि सवलत देऊनही अभय योजनेत सहभागी न झालेल्या ग्राहकांविरोधात कठोर कारवाई करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. अशा सर्व ग्राहकांच्या प्रत्यक्ष तपासणीला सुरुवात झाली आहे.
वीजचोरीच्या अनधिकृत विद्युतभारामुळे वीजवाहिन्या आणि रोहित्रांवर क्षमतेपेक्षा जास्त ताण येतो. यामुळे रोहित्र निकामी होणे, शॉर्ट सर्किट होऊन वीजपुरवठा खंडित होणे यांसारख्या समस्या उद्भवतात. याचा नाहक त्रास नियमितपणे वीज बिल भरणाऱ्या प्रामाणिक ग्राहकांना सहन करावा लागतो आणि महावितरणलाही मोठा आर्थिक फटका बसतो. वीजपुरवठा खंडित झाल्यास ग्राहकांच्या रोषालाही सामोरे जावे लागते. त्यामुळे, सर्व नागरिकांनी अधिकृत वीज मीटर घेऊनच विजेचा वापर करावा आणि वापरलेल्या विजेच्या बिलांचा नियमित भरणा करावा, असे आवाहन महावितरणतर्फे करण्यात आले आहे.
