-विद्यापीठ हिंदी विभागात दोन दिवसीय राष्ट्रीय चर्चासत्र
नागपूर :- राष्ट्रबोध हा कोणत्याही देशाच्या राष्ट्रीय चेतनेचा मानक असतो. ‘राष्ट्र’ हा शब्द नेशनचा समानार्थी शब्द नाही. राष्ट्र ही सांस्कृतिक अभिव्यक्ती आहे, तिला सीमा नाही. देशाला सीमा असली तरी त्यावर कोणाचे तरी वर्चस्व असते, असे प्रतिपादन प्रख्यात साहित्यिक डॉ.श्रीराम परिहार यांनी केले. राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज नागपूर विद्यापीठाच्या हिंदी विभागात शताब्दी वर्ष महोत्सवाच्या निमित्ताने ‘हिन्दी साहित्य में राष्ट्रबोध के स्वर’ या विषयावर आयोजित दोन दिवसीय राष्ट्रीय चर्चासत्रात डॉ. परिहार गुरुवार,२३ मार्च २०२३ रोजी मार्गदर्शन करीत होते.
सांस्कृतिक कार्य विभाग, महाराष्ट्र राज्य हिंदी साहित्य अकादमी, मुंबई आणि हिंदी विभाग, राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज नागपूर विद्यापीठ यांच्या संयुक्त विद्यमाने २३ व २४ मार्च २०२३ रोजी दोन दिवसीय राष्ट्रीय चर्चासत्राचे आयोजन करण्यात आले आहे. कुलगुरू डॉ. सुभाष चौधरी यांच्या मार्गदर्शनात आयोजित चर्चासत्रात पुढे बोलताना डॉ.परिहार यांनी ठणकावून सांगितले की, भारताला वैभवशाली बनवण्याचे आपले काही स्वप्न आहे का? भारताच्या उभारणीसाठी काही करण्याची तुमची इच्छा आहे का? तसे असेल तर तो राष्ट्रबोध आहे. आपली देशभक्तीच आपल्यात देशभक्तीचे बीज पेरते. ते म्हणाले की, स्वातंत्र्य, स्वराज्य, स्वदेशी आणि स्वभाषेसाठी स्वातंत्र्यलढा झाला. आज भारत स्वतंत्र झाला आहे पण आपली भाषा, संस्कृती, खाद्यपदार्थ, इमारती बदलल्या आहेत. म्हणूनच राष्ट्रबोधाची गरज आहे.
कार्यक्रमाचे विशेष अतिथी माजी आमदार व वनराई फाऊंडेशनचे अध्यक्ष डॉ.गिरीश गांधी म्हणाले की, महात्मा गांधींच्या नेतृत्वाखाली स्वातंत्र्य चळवळ लढली गेली. गांधीजींनी स्वातंत्र्यप्राप्तीसाठी जनतेमध्ये राष्ट्रीय चेतना जागृत केली. वीर सावरकर, सुभाषचंद्र बोस यांसारख्या सर्व क्रांतिकारकांनी स्वातंत्र्य चळवळीत राष्ट्रीय भावना जागृत केली. त्याचा प्रतिध्वनी भारतीय भाषांच्या साहित्यात ऐकायला मिळतो.
अध्यक्षीय भाषणात राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज नागपूर विद्यापीठाचे प्र-कुलगुरू प्रा. संजय दुधे म्हणाले की, ‘वसुधैव कुटुंबकम’ हा भारताचा शाश्वत संदेश आहे. भारतात होत असलेल्या G-20 परिषदेचाही हाच संदेश आहे, ज्यातून संपूर्ण जग प्रेरणा घेत आहे. ही आमच्यासाठी अभिमानाची बाब आहे. ही भावना आपल्या साहित्याची मुख्य प्रेरणा आहे.
कार्यक्रमाचे प्रास्ताविक करताना हिंदी विभाग प्रमुख डॉ. मनोज पांडे म्हणाले की, राष्ट्र हे भौगोलिक नाव नसून भावनिक शक्ती आहे. ती आपल्या सामूहिक चेतनेची अभिव्यक्ती आहे. स्वातंत्र्य लढ्यात राष्ट्रीय एकात्मतेची भावना केंद्रस्थानी होती. संपूर्ण राष्ट्राच्या एकतेचा हा आधार होता. कार्यक्रमाचे संचालन डॉ.संतोष गिर्हे यांनी केले तर आभार डॉ.सुमित सिंग यांनी मानले. यावेळी प्रयागराजहून आलेले डॉ.शिवप्रसाद शुक्ला, डॉ. पूर्णेंदु मिश्रा, डॉ.मिथिलेश अवस्थी, डॉ.राजेंद्र पटोरिया, डॉ.सपना तिवारी, रीमा चढ्ढा, माधुरी मिश्रा, डॉ.नागदिवे, डॉ.मालोकार, डॉ.लखेश्वर चंद्रवंशी, डॉ.नीलम वैरागडे यांच्यासह अनेक मान्यवर व विद्यार्थी उपस्थित होते.
