स्थळ : राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज विद्यापीठ क्रीडांगण, नागपूर
संकल्पना – एकल विद्यालय – खेळाडूंची नर्सरी
· सक्षम आणि मजबूत राष्ट्र निर्माण करण्यासाठी तरुण पिढीला संघटित आणि विकसित करणे.
· दुर्गम भागात लपलेल्या कलागुणांना क्रीडा महोत्सवाद्वारे सन्माननीय संधी देऊन आंतरराष्ट्रीय स्तरावर ओळख मिळवून देणे.
· मुख्य प्रवाहापासून विभक्त झालेल्या आणि त्याच्या क्षमतांबद्दल अनभिज्ञ असलेल्या समाजात आत्मविश्वास, सामाजिक समरसता आणि जागरूकता वाढवणे.
नागपूर :- सशक्त, सक्षम आणि सुसंस्कृत राष्ट्राच्या उभारणीचा पाया मजबूत तरुण पिढी आहे, जी शारीरिक, मानसिक आणि आध्यात्मिकदृष्ट्या विचारशील आणि सक्षम आहे. परंतु देशाच्या तरुणांच्या सामूहिक विकासासाठी त्यांची प्रबळ इच्छाशक्ती, सर्जनशीलता, प्रतिभा तसेच अंतर्गत आणि बाह्य पैलूंच्या सर्वांगीण विकासासाठी योग्य वातावरण आवश्यक आहे. त्याचा पाया तयार करणे हे अभ्युदय युथ क्लबचे पहिले उद्दिष्ट आहे. सद्यस्थितीत या वातावरणापासून वंचित राहिल्यामुळे देशातील दुर्गम भागातील विविध कलावंत आजही मुख्य प्रवाहापासून दुरावलेले, त्यांच्या क्षमतेची जाणीव नसताना संघर्षमय जीवन जगत आहेत. या कलागुणांना क्रीडा स्पर्धा आयोजित करून त्यांना सुयोग्य संधी मिळावी या उद्देशाने एकल अभियानाने अभ्युदय युथ क्लबची स्थापना केली आहे. याद्वारे विविध स्तरांवर क्रीडा स्पर्धांचे आयोजन करण्यासाठी एक आराखडा तयार करण्यात आला आहे. याद्वारे, सहभागींना स्वतंत्र राष्ट्रीय स्तरावर संधी मिळेल, जिथे ते त्यांच्या नवीन क्षमता आणि कल्पना वाढवू शकतील. या सविस्तर कृती आराखड्याच्या आधारे आंतरराष्ट्रीय स्तरावर ऑलिम्पिक स्पर्धेत पदक जिंकून प्रतिभावंतांनी देशाला गौरवान्वित करावे ही अभ्युदय युथ क्लबची मुख्य संकल्पना आहे.
या योजनेच्या पद्धतशीरपणे कार्यान्वित करण्यासाठी, एकल शाळेची संघटनात्मक रूपरेषा हा आधार बनवून आम्हाला समाजातील प्रत्येक शाळा खेळाडूंची नर्सरी म्हणून प्रस्थापित करायची आहे. स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवाच्या समारोप प्रसंगी, एकल अभियानाचे कार्यकर्ते विचारमंथन करण्यात आणि संपूर्ण देशात घरोघरी जाऊन तिरंगा मोहीम यशस्वी करण्यासाठी कृती आराखडा तयार करण्यात मग्न होते. दरम्यान, ‘हर घर तिरंगा’ मोहिमेचा जर संपूर्ण देशातील जनतेमध्ये देशभक्तीची भावना जागृत करण्यासाठी माध्यम म्हणून वापरता येत असेल, तर आंतरराष्ट्रीय स्तरावर क्रीडा विश्वात तिरंगाच्या सन्मान का उंचावू नये, असा विचार मनात आला.
त्यासाठी ‘खेळेल भारत तर बहरेल भारत’ हा विश्वास भारतातील लोकांमध्ये निर्माण व्हावा यासाठी ‘घरोघरी प्रतिभा शोध अभियान’ ही देशव्यापी मोहीम राबवली पाहिजे. “घरोघरी प्रतिभा अभियानाला” ठोस आकार देण्यासाठी, भारतातील ४ लाख गावांमध्ये पसरलेल्या एकल ग्राम संघटनेची प्रणाली माध्यम बनवण्यात आली. जागरण शिक्षणाच्या कार्यकर्त्यांनी एकल अभियानाचा उपयोग करून ग्रामीण तरुणांना घरोघरी प्रतिभा शोधण्यासाठी एकत्रित केले. त्यासाठी “अभ्युदय युथ क्लब” नावाचे युवा संघटना स्थापन करून या संघटनेच्या बॅनरखाली भारतातील एक लाख गावांमध्ये क्रीडा महोत्सव आयोजित करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. या क्रीडा महोत्सवात अशा भारतीय खेळांना प्राधान्य देण्यात आले ज्यामध्ये सराव आणि सहायक सामुग्रीची विशेष गरज नाही, ती खालीलप्रमाणे आहे.
1. एथलेटिक्स – 100 मी, 200 मी, 400 मी, शर्यत आणि लांब उडी आणि 16 वर्षाखालील मुले/मुलींसाठी उंच उडी.
2. खेळ: i) कुस्ती – फक्त मुले (वजन) – 45 किलो, 48 किलो, 51 किलो, आणि 55 किलो ii) कबड्डी – कबड्डी – कबड्डी मुला/मुली खेळाडूंसाठी.
३. योग: आचार्य/आचार्यांसाठी.
लाखात एक : ग्रामस्तरीय क्रीडा महोत्सवात प्रथम क्रमांक पटकावणाऱ्या खेळाडूंना विकास गट स्तरावर आयोजित क्रीडा महोत्सवात खेळण्याची संधी मिळाली. त्या स्तरावर प्रथम क्रमांक मिळवणाऱ्या खेळाडूंना जिल्हास्तरावर आयोजित क्रीडा महोत्सवात खेळण्याची संधी मिळेल, राज्यस्तरावर प्रथम क्रमांक मिळवणाऱ्या खेळाडूंना आणि त्यानंतर जिल्हा स्तरावर प्रथम क्रमांक मिळवणाऱ्या खेळाडूंना राष्ट्रीय स्तरावर आयोजित क्रीडा महोत्सवात खेळण्याची संधी मिळेल.
या निवड प्रक्रियेचे वैशिष्ट्य म्हणजे देशभरातील प्रत्येक स्पर्धेत १ लाख खेळाडू सहभागी झाले होते, त्यापैकी राष्ट्रीय स्तरावर एका खेळाडूची निवड झाली, विविध स्पर्धांमधून एकूण ३६ खेळाडूंचा संघ तयार होऊ शकतो, या आधारावर असे म्हणता येईल की आपला प्रत्येक राष्ट्रीय स्तरावरील प्रत्येक खेळाडू लाखात एक आहे.
भविष्यासाठी आशा: विविध स्तरांवर आयोजित केलेल्या क्रीडा स्पर्धांचे वृत्त माध्यमांद्वारे प्रकाशित करण्यात आले. बहुतेक सर्व वर्तमानपत्रातील क्रीडा पृष्ठांवर आम्हाला उत्तम प्रसिद्धी मिळाली, समाजातील प्रसिद्ध व्यक्तींनी या कार्यक्रमांमध्ये आमची उपस्थिती स्वीकारली आणि आम्हाला आणि आमच्या खेळाडूंना आशीर्वाद दिले, यामुळे विविध राज्यांमध्ये असलेल्या सरकारी क्रीडा विभागाच्या प्रशिक्षकांनी या कार्यक्रमांना मदत केली. वनवासी खेळाडूंची प्रतिभा आणि कलागुणांना आपल्या यंत्रणेद्वारे वाव देण्याचे त्यांनी दिलेले आश्वासन पाहून आता एकल अभियानातील अभ्युदय युथ क्लब वनवासीय खेळाडूंना राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर नेण्यात नक्कीच यशस्वी होईल, अशी आशा निर्माण झाली आहे.
